In een commentaarstuk dat gisteren in The Lancet verscheen, pleit professor Jan De Maeseneer (UGent) samen met een groep collega’s voor een andere aanpak van chronische ziekten. Daarin pleiten ze voor een geïntegreerde eerstelijn en voor doelgerichte zorg. In het artikel halen de auteurs aan dat een doelgerichte aanpak van chronische ziekten noodzakelijk is om vooruitgang te boeken op het vlak van gezondheid. Dit geldt in het bijzonder voor de ontwikkelingslanden. De Non-Communicable Diseases Alliantie, die zich richt op niet-overdraagbare chronische ziekten zoals suikerziekte, chronische longziekten… en ontstond op initiatief van een aantal grote organisaties zoals de Internationale Diabetesfederatie, kankerorganisaties… is er dan ook terecht in geslaagd om het probleem van de chronische aandoeningen op de internationale agenda te zetten.
De NCD Alliance hanteert volgens prof. De Maeseneer en collega’s echter een dubbelzinnige strategie, waarbij enerzijds een verticale ziekte-gerichte benadering wordt aanbevolen, met als focus de individuele ziekten. Anderzijds stelt de NCD Alliance dat het belangrijk is om de gezondheidszorgsystemen, en in het bijzonder de eerstelijnsgezondheidszorg, te versterken. De visie die de alliantie op eerstelijnsgezondheidszorg heeft is echter erg beperkt. De eerste lijn moet er volgens hen de patiënten opsporen die in de verticale ziekte-gerichte programma's kunnen worden opgevolgd. De eerste lijn wordt dus niet gezien als een mogelijkheid om geïntegreerde en gecoördineerde zorg te realiseren, terwijl net deze benadering een echte meerwaarde betekent voor de gezondheidszorg en de volksgezondheid.
Deze meerwaarde blijkt bijvoorbeeld uit ervaringen met hiv/aids. In Brazilië wordt momenteel bijna 100% van de patiënten met hiv/aids behandeld, dankzij een sterke eerstelijnsgezondheidszorg. Dit is een veel beter resultaat dan in landen met verticale ziekte-gerichte programma's, omdat deze programma’s leiden tot een inefficiënt gebruik van de schaarse middelen. Bovendien leidt een ziektegerichte benadering tot problemen bij patiënten die meer dan één aandoening hebben. Verder stellen de auteurs vast dat bij deze benadering de beste gezondheidswerkers (artsen en verpleegkundigen) uit de lokale gezondheidszorg weghaalt, onder meer omdat de programma’s vaak een beter loon aanbieden. De verticale programma's veroorzaken ook ongelijkheid op het niveau van de patiënten: wie niet de ‘juiste’ aandoening heeft, heeft geen toegang tot zorg. Deze ervaringen vormen voor de auteurs een aanzet om de strategie voor chronische aandoeningen fundamenteel te herdenken.
De aanpak van chronische aandoeningen zal een volgehouden inspanning vragen, en dit gedurende vele decennia. Precies daarom is het nodig dat de selectieve oplossing die gebruikt werd voor infectieziekten (hiv/aids, tuberculose en malaria) vervangen wordt door een geïntegreerde en duurzame strategie die de organisatie van de gezondheidszorgvoorziening en van het wetenschappelijk onderzoek grondig heroriënteert.
Geïntegreerde eerstelijn is essentieel bij de aanpak van chronische aandoeningen omdat chronische aandoeningen, veel meer dan infectieziekten, beïnvloed worden door de percepties van de patiënten en hun gedrag (b.v. op het vlak van voeding, beweging, roken, …). Een effectieve aanpak van chronische aandoeningen zal een paradigmaverschuiving vragen van probleemgeoriënteerde naar doelgeoriënteerde zorg. De aanpak van chronische aandoeningen vraagt veel meer dan toegang tot essentiële geneesmiddelen in de eerstelijnsgezondheidszorg. Patiënten moeten voorlichting krijgen en vaardigheden leren, er is nood aan een beleid dat een gezonde leefwijze stimuleert en aan zorg die aandacht heeft voor de waarden en keuzen van de individuele patiënten. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een sterke eerstelijn effectief is in het terugdringen van het aantal hospitalisaties voor chronische ziekten en er is aangetoond dat patiënten met meerdere chronische aandoeningen best worden opgevolgd in de eerstelijnsgezondheidszorg.
Door de lokale eerstelijnsgezondheidszorg te versterken en financieel te ondersteunen zullen miljoenen mensen toegang krijgen tot geïntegreerde en kwaliteitsvolle eerstelijnszorg waar alle aandoeningen, zowel infectieziekten als chronische aandoeningen, worden aangepakt.
De NCD Alliance hanteert volgens prof. De Maeseneer en collega’s echter een dubbelzinnige strategie, waarbij enerzijds een verticale ziekte-gerichte benadering wordt aanbevolen, met als focus de individuele ziekten. Anderzijds stelt de NCD Alliance dat het belangrijk is om de gezondheidszorgsystemen, en in het bijzonder de eerstelijnsgezondheidszorg, te versterken. De visie die de alliantie op eerstelijnsgezondheidszorg heeft is echter erg beperkt. De eerste lijn moet er volgens hen de patiënten opsporen die in de verticale ziekte-gerichte programma's kunnen worden opgevolgd. De eerste lijn wordt dus niet gezien als een mogelijkheid om geïntegreerde en gecoördineerde zorg te realiseren, terwijl net deze benadering een echte meerwaarde betekent voor de gezondheidszorg en de volksgezondheid.
Deze meerwaarde blijkt bijvoorbeeld uit ervaringen met hiv/aids. In Brazilië wordt momenteel bijna 100% van de patiënten met hiv/aids behandeld, dankzij een sterke eerstelijnsgezondheidszorg. Dit is een veel beter resultaat dan in landen met verticale ziekte-gerichte programma's, omdat deze programma’s leiden tot een inefficiënt gebruik van de schaarse middelen. Bovendien leidt een ziektegerichte benadering tot problemen bij patiënten die meer dan één aandoening hebben. Verder stellen de auteurs vast dat bij deze benadering de beste gezondheidswerkers (artsen en verpleegkundigen) uit de lokale gezondheidszorg weghaalt, onder meer omdat de programma’s vaak een beter loon aanbieden. De verticale programma's veroorzaken ook ongelijkheid op het niveau van de patiënten: wie niet de ‘juiste’ aandoening heeft, heeft geen toegang tot zorg. Deze ervaringen vormen voor de auteurs een aanzet om de strategie voor chronische aandoeningen fundamenteel te herdenken.
De aanpak van chronische aandoeningen zal een volgehouden inspanning vragen, en dit gedurende vele decennia. Precies daarom is het nodig dat de selectieve oplossing die gebruikt werd voor infectieziekten (hiv/aids, tuberculose en malaria) vervangen wordt door een geïntegreerde en duurzame strategie die de organisatie van de gezondheidszorgvoorziening en van het wetenschappelijk onderzoek grondig heroriënteert.
Geïntegreerde eerstelijn is essentieel bij de aanpak van chronische aandoeningen omdat chronische aandoeningen, veel meer dan infectieziekten, beïnvloed worden door de percepties van de patiënten en hun gedrag (b.v. op het vlak van voeding, beweging, roken, …). Een effectieve aanpak van chronische aandoeningen zal een paradigmaverschuiving vragen van probleemgeoriënteerde naar doelgeoriënteerde zorg. De aanpak van chronische aandoeningen vraagt veel meer dan toegang tot essentiële geneesmiddelen in de eerstelijnsgezondheidszorg. Patiënten moeten voorlichting krijgen en vaardigheden leren, er is nood aan een beleid dat een gezonde leefwijze stimuleert en aan zorg die aandacht heeft voor de waarden en keuzen van de individuele patiënten. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een sterke eerstelijn effectief is in het terugdringen van het aantal hospitalisaties voor chronische ziekten en er is aangetoond dat patiënten met meerdere chronische aandoeningen best worden opgevolgd in de eerstelijnsgezondheidszorg.
Door de lokale eerstelijnsgezondheidszorg te versterken en financieel te ondersteunen zullen miljoenen mensen toegang krijgen tot geïntegreerde en kwaliteitsvolle eerstelijnszorg waar alle aandoeningen, zowel infectieziekten als chronische aandoeningen, worden aangepakt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten