Vandaag, 14 april 2011, werd aan de Gentse Grasbrug het startpunt gegeven van een muntenroute door de Kuip van Gent. Eind februari 2011 was de Stad Gent al begonnen met de plaatsing van de eerste munten op de Korenmarkt op de hoek met de Hooiaard en ter hoogte van de betonnen luifel aan het voormalige Sarmacomplex. De muntenroute zal op termijn duizend bronzen munten lang zijn en de Grasbrug (Leie) met de Braam- of Brabantpoort aan het François Laurentplein (Schelde) verbinden via de Hooiaard, Korenmarkt, Donkersteeg, Goudenleeuwplein, Emile Braunplein, Mageleinstraat, Kalandestraat, Kalendeberg, Koestraat en Brabantdam. Elke bronzen munt heeft een andere beeltenis die een stukje van de lokale geschiedenis van Gent vertelt.Het doel van de muntenroute is het visualiseren van de middeleeuwse handelsweg van Brugge naar Köln, die Gent doorkruiste. Die handelsas was zeer belangrijk voor de economie van Noordwest-Europa en die van de textielstad Gent in het bijzonder. Tussen de Grasbrug en de Brabantpoort kwam toen een landroute tot stand, die het huidige stratenpatroon van de Gentse Kuip en de winkelassen mee vorm heeft gegeven. Dit blijkt uit recent archeologisch en historisch onderzoek naar de ruimtelijke ontwikkeling van de middeleeuwse stad. Op de plaatsen waar die route niet meer zichtbaar is, zoals op het Emile Braunplein, zullen de munten het historische tracé blijvend aangeven. Tegelijk zullen ze de enige tastbare herinnering zijn aan de nu verdwenen Korte Ridderstraat.
De eerste vierhonderd munten van de route worden aangelegd in het Kobra projectgebied (heraanleg van de Korenmarkt, Emile Braunplein en omliggende straten). Ze vertegenwoordigen de link tussen de vernieuwde stedelijke ruimten en het eeuwenlange verleden van die pleinen in het hart van de middeleeuwse stad. Die eerste reeks munten wordt integraal gefinancierd door het Europese project PORTICO. De kostprijs voor de technische realisatie (grafische omzetting van de muntbeelden, graveren en plaatsen van de munten) bedraagt 98.352 euro. De realisatie van de muntenroute beantwoordt aan de opdracht om het verleden op een originele, innovatieve en duurzame manier in de nieuwe stadsruimtes te evoceren.
PORTICO is een samenwerkingsverband van Gent met drie andere Europese steden (Utrecht, Köln, Chester) en Stichting Domplein in Utrecht. Het project is gericht op meer aandacht voor in bodem en gebouw bewaard cultureel erfgoed, voor een betere bewaring en integratie in nieuwe projecten en voor een innoverende benadering van dit verleden. Het Porticoproject onderzoekt ook de mogelijkheden om het spanningsveld tussen erfgoed en stadsontwikkeling te gebruiken als katalysator voor innovatie.
In Gent wordt in het kader van PORTICO een budget van 1.323.160 euro besteed. De Europese Unie betaalt hiervan de helft. Van dit budget wordt behalve de muntenroute ook een gedeelte betaald van het noodzakelijke archeologische onderzoek voorafgaand aan de realisatie van de pleinvernieuwingen binnen het projectgebied KoBra en een gedeelte van de high-tech presentatietechnieken in het stadsmuseum STAM, waar de klemtoon ligt op de verbinding tussen museum en stad. Voorts dient dit budget ook voor het opzetten van studies naar de return-on-investment in cultureel erfgoed, het ontwikkelen van toekomstvisies voor erfgoedsites, het uitwisselen van kennis tussen experten en de organisatie van studentenprojecten.
De munten in de historische route hebben een diameter van 9 cm en hebben elk een verschillende tekening die in het brons wordt gegraveerd en voorzien wordt van een zwarte patinelaag. Elke tekening is gebaseerd op een historisch bronbeeld, bijvoorbeeld een oude foto, tekening, schilderij, tekst of object. De meeste beelden of objecten worden bewaard in Gentse erfgoedinstellingen, zoals musea, archieven of archeologische depots. De munten worden gegroepeerd in clusters. Elke cluster telt een variabel aantal munten, gemiddeld een dertiental, en vertelt als het ware een ‘beeldverhaal’ over een belangrijk thema of gebouw voor de geschiedenis van die plek. Op de Korenmarkt komen er twaalf clusters: ‘Tingieterij De Keghel - Kortemunt’, ‘Hotels, restaurants en cafés op de Korenmarkt’, ‘Winkelen op de Korenmarkt’, ‘Knooppunt van verkeer op de Korenmarkt’, ‘Muziek en Feesten op de Korenmarkt’, ‘Optochten en Bevrijding op de Korenmarkt’, ‘Uit het bodemarchief van de Korenmarkt’, ‘Sint-Niklaaskerk’, ‘Chastelet - Pakhuis – Postgebouw’, ‘Borluutsteen’, ‘Markten en stapelhuizen op de Korenmarkt’en ‘Warenhuizen op de Korenmarkt’. In de Donkersteeg worden vier clusters aangelegd, waarvan drie verwijzen naar lokale handelszaken met een lange traditie (Koffiehuis Mokkabon, Slagerij Zwaenepoel, Restaurant Georges) en de grafelijke muntslag in Gent tijdens de middeleeuwen. Aan de hoek van de Cataloniëstraat en de Mageleinstraat, in de zichtlijn van de Sint-Baafskathedraal, verwijst een grote cluster van dertig munten naar deze kerk en het Lam Gods. Aan beide eindpunten van de Gentse muntenroute, aan de Grasbrug en de Braempoort, komt er een ‘ankerpunt’. Dat wordt een speciale cluster van telkens acht munten die expliciet verwijzen naar de handelsroute van Brugge naar Köln. Op een van de munten wordt het traject van de muntenroute afgebeeld. Hoewel deze ankerpunten buiten het projectgebied KoBra liggen, worden ze gelijktijdig met de eerste fase van de muntenroute, in het voorjaar 2011, gerealiseerd.
De realisatie van de muntenroute binnen het projectgebied KoBra verloopt in twee fasen. In een eerste fase (voorjaar 2011) komen de clusters op de Korenmarkt (12), Donkersteeg (4) en Cataloniëstraat (1) en de twee ankerpunten aan bod. Die fase, die de aanleg van 210 munten omvat, zou volgens planning in mei 2011 afgerond moeten zijn. De clusters op het Goudenleeuwplein (6) en het Emile Braunplein (8), samen goed voor nog eens 190 munten, kunnen maar worden aangelegd na afwerking van de pleinen zelf. Dat is voorzien voor de zomer van 2012. De aanleg van de deeltrajecten van de muntenroute buiten het projectgebied KoBra (Graslei-Hooiaard en Mageleinstraat-Brabantdam), in totaal 600 munten lang, is nog in voorbereiding en zal pas later worden gerealiseerd.
Het concept en de inhoud van de muntenroute is ontwikkeld door de Dienst Stadsarcheologie naar een idee van de tijdelijke vereniging Robbrecht & Daem – Van Hee architecten – Wirtz Int – BAS – Boydens – France, ontwerpers van het KoBra project. De realisatie wordt namens de Stad Gent gecoördineerd door het Departement Ruimtelijke Ordening, Mobiliteit en Openbaar Domein. Dat gebeurt in samenwerking met de ontwerpers, die ook het architecturale ontwerp van de muntenroute uittekenden. De uitvoering gebeurt door Stadsbader als hoofdaannemer en Mauquoy Medal Company als onderaannemer.
Een jaar geleden, in februari 2010, werden drie proefmunten geplaatst op de Botermarkt. Zo wilde de Stad Gent drie verschillende materialen (legeringen van koper) uittesten op diverse eigenschappen en voornamelijk op duurzaamheid en uitzicht. Enkele maanden later volgde een evaluatie ter plaatse, waarbij een soort aluminiumbrons als beste materiaal werd gekozen. Deze koperlegering bevat 80% koper, 10% aluminium, 4-5% ijzer en evenveel nikkel, naast kleinere percentages van andere metalen. Het is gekend als een zeer robuust en corrosiebestendig materiaal, dat voornamelijk in de machinebouw wordt gebruikt. De definitieve munten worden in het wegdek ingewerkt door het boren van een cilindrische kern in de bestrating en in het aldus ontstane gat de munt vast te zetten met krimpvrije mortel. Door middel van deze en andere technieken worden de munten stevig en veilig verankerd in het wegdek.
Info en spel over de muntenroute
In elke cluster munten is er behalve de beeldmunten ook telkens één identificatiemunt. Hierop komt de benaming van de cluster naast een webadres én een grafische weergave hiervan door een QR-code (soort barcode met stipjes). De muntenroute krijgt namelijk een eigen website op de mobiele website van de Stad Gent (m.gent.be/mtr). Die is in de eerste plaats bestemd voor gebruikers van een smartphone, die ter plekke informatie en beelden over de munten zullen kunnen opvragen. Maar dezelfde inhoud kan men ook thuis op de computer bekijken. Aan de mobiele website wordt momenteel nog gewerkt. Daarnaast is er een speciaal stadsplan (op papier) in voorbereiding.
In het kader van het PORTICO project zijn intussen drie Gentse studententeams (Artevelde Hogeschool, Hogeschool Gent samen met Universiteit Gent, en KaHo Sint-Lieven samen met Hogeschool voor Wetenschap en Kunsten, het vroegere Sint-Lucas) bezig met het ontwikkelen van multimediale, educatieve spelen rond de toekomstige muntenroute. Die smartphone en IPad-applicaties, bestemd voor kinderen en jongeren, werden voorgesteld op een internationale PORTICO meeting in Köln op 11 april 2011.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten